Dlaczego chorujemy na przewlekłe zapalenie zatok?

Zatoki to puste przestrzenie w czaszce w okolicach nosa i czoła, rozłożone symetrycznie po obu stronach twarzy. Jamy zatok są wypełnione powietrzem. Produkują one wydzielinę, która nawilża i oczyszcza wdychane przez nos powietrze. Zatoki przynosowe obejmują:

Problemy z zatokami zazwyczaj zaczynają się, gdy ze względu na różne czynniki błona śluzowa nosa i zatok przesusza się, co umożliwia przenikanie zanieczyszczeń oraz drobnoustrojów chorobotwórczych – bakterii i wirusów – do organizmu.

Przede wszystkim należy odróżnić przewlekłe zapalenie zatok od ostrego zapalenia zatok, które zaczyna się gwałtownie i trwa do czterech tygodni oraz podostrego zapalenia zatok, które trwa od czterech tygodni do trzech miesięcy. Przewlekłe zapalenie zatok natomiast to stan, w którym dolegliwości utrzymują się co najmniej dwanaście tygodni w różnym stopniu nasilenia i występuje tendencja do nawracania przypadłości. Zazwyczaj przewlekłe zapalenie zatok występuje jako następstwo nieleczonego ostrego zapalenia zatok. Przewlekłe zapalenie zatok jest ciężkie do złagodzenia i wyjątkowo odporne na stosowane leki. Nieleczone prowadzi do ciężkich powikłań i może się przyczynić do ataków astmatycznych czy też do jednoczesnego zapalenia ucha środkowego. Nie należy ignorować przewlekłego zapalenia zatok – w najgorszym przypadku stan zapalny może przenieść się na inne tkanki w obrębie głowy, co może skutkować zapaleniem tkanek okołooczodołowych czy też zapaleniem opon mózgowych, zagrażającym życiu. Po zauważeniu u siebie któregokolwiek z objawów przewlekłego zapalenia zatok należy niezwłocznie udać się do lekarza laryngologa w celu dobrania leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego.

Objawy przewlekłego zapalenia zatok

Do najczęściej obserwowanych symptomów przewlekłego zapalenia zatok należą takie dolegliwości jak niedrożność jam nosowych utrudniająca oddychanie, osłabienie lub utrata węchu oraz smaku, odczuwalny ból oraz uczucie rozpierania w obrębie twarzy, tkliwość i dyskomfort w okolicach oczu, czoła i policzków, żółtawa lub zielonkawa ropna wydzielina z nosa oraz stan podgorączkowy lub gorączka. Pacjenci ze zdiagnozowanym przewlekłym zapaleniem zatok skarżą się również na bolące gardło, odczuwanie mdłości, ból głowy spowodowany ciśnieniem i obrzękiem w zatokach, ból zębów i szczęki, zaburzenia snu oraz ogólne zmęczenie i rozbicie. Częsty jest też nieświeży oddech oraz kaszel nasilający się w nocy spowodowany wydzieliną z nosa spływającą do gardła.

Przyczyny przewlekłego zapalenia zatok

Jakie są główne czynniki powodujące przewlekłe zapalenie zatok? Przede wszystkim należą do nich infekcje bakteryjne oraz wirusowe górnych i dolnych dróg oddechowych. Chorobę mogą powodować też nieprawidłowości w budowie anatomicznej – w tym wypadku najczęściej wpływ ma krzywa przegroda nosowa, przerost lub inne nieprawidłowości w budowie wewnętrznej małżowin nosowych, zwężenie ujść zatok, obecność polipów oraz wady wynikające z odniesionych urazów mechanicznych. Przewlekłe zapalenie zatok rozwija się również w wyniku alergii (podczas kontaktu z alergenem występuje obrzęk błony śluzowej nosa, utrudniający przepływ powietrza) i długotrwałego narażenia na wdychanie dymu tytoniowego – zarówno u biernych, jak i czynnych palaczy – czy też innych substancji drażniących. Bardziej narażone na zachorowanie są też osoby cierpiące na astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc oraz zarażone HIV. Zdarza się, że czynnikiem aktywującym przewlekłe zapalenie zatok są zaburzenia hormonalne, na przykład podczas ciąży lub nagłe i skrajne zmiany temperatury powietrza. Występuje ono również jako efekt uboczny po nadużywaniu kropli do nosa skutkującego polekowym nieżytem nosa. Czasem przewlekłe zapalenie zatok rozwija się, gdy na zatoki przynosowe rozprzestrzeniają się choroby zębów, na przykład próchnica.