Leczenie bezdechu sennego (OBŚ)
Zespół obturacyjnego bezdechu podczas snu charakteryzuje się powtarzającymi się podczas snu spłyceniami oddechu lub całkowitym brakiem przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe. Dla odróżnienia od zaburzeń o charakterze centralnym ważne jest stwierdzenie ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha, co świadczy o zachowanej pracy mięśni oddechowych.
Zgodnie z definicją bezdech obturacyjny, czyli z angielskiego – apnea, to zmniejszenie amplitudy przepływu powietrza przez drogi oddechowe o ≥ 90% przez ≥ 10 sekund. Natomiast spłycenia oddychania, czyli hypopnoe to obniżenie ciśnienia w jamie nosowej o ≥ 30% przez ≥ 10 sekund z towarzyszącym spadkiem saturacji krwi o ≥ 3% lub wzbudzeniem w eeg.
Chorobę możemy rozpoznać jeżeli zaburzeń oddechowych jest więcej niż 5 w przeliczeniu na godzinę snu.
A zatem zaburzeniom oddechowym towarzyszą spadki utlenowania krwi (tzw. desaturacje) oraz wzbudzenia ze snu. Desaturacje mogą prowadzić do niedotlenienia organizmu i jego powikłań.
Wzbudzenia, czyli nieświadome przebudzenia, powodują natomiast fragmentację snu. W czasie prawidłowego snu występują naprzemiennie stadia NREM oraz REM tworząc cykle. W sytuacji stresowej, jaką jest niewątpliwie bezdech, dochodzi do pobudzenia układu nerwowego, a to zaburza prawidłowy przebieg stadiów snu. Zmniejszenie ilości snu głębokiego oraz snu REM, zaburzenie architektury snu przez zaburzenia oddechowe sprawia, że nie spełnia on swoich funkcji, nawet przy odpowiedniej ilości czasu przeznaczonego na sen. Pacjent śpi 7-8 godzin, a budzi się niewyspany, często z bólem głowy, uczuciem przewlekłego zmęczenia. Dodatkowo sen przerywają wizyty w toalecie, gdyż bezdechy uruchamiają mechanizmy, w wyniku których występuje częstsze oddawanie moczu w nocy.
Przyczyną zaburzeń oddychania w zespole obturacyjnego bezdechu śródsennego są powtarzające się epizody ograniczenia przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe. Na poziomie gardła nie ma rusztowania kostnego, czy chrzęstnego, a więc drożność na tym odcinku dróg oddechowych wynika z odpowiedniego napięcia mięśni. Przerost języka, wydłużenie podniebienia miękkiego, powiększenie i wydłużenie języczka, przerost migdałków podniebiennych, pogrubienie bocznych ścian gardła sprzyjają zapadaniu się jego światła.
Wśród innych czynników ryzyka choroby wymienia się:
nadwagę lub otyłość, czyli wysoki wskaźnik BMI, płeć męską, menopauzę, wiek, obwód szyi, czynniki genetyczne (czyli obciążający wywiad rodzinny), akromegalię, niedoczynność tarczycy, nikotynizm, alkohol, leki: nasenne, benzodiazepiny, uspokajające.
Objawy zespołu obturacyjnego bezdechu podczas snu – OBS:
Najczęściej objawy obturacyjnego bezdechu podczas snu dzielimy na dzienne i nocne.
Objawy dzienne to:
senność dzienna, poranne zmęczenie, poranne bóle głowy, zaburzenia pamięci i koncentracji, upośledzenie libido i impotencja, zaburzenia psycho-emocjonalne.
Wśród objawów nocnych wyróżniamy:
chrapanie, bezdechy obserwowane przez członków rodziny, nykturia, czyli oddawanie moczu w nocy, zwiększona potliwość w nocy, przebudzenia w czasie snu, duszność i uczucie dławienia się w czasie snu, suchość w jamie ustnej, kołatania serca, objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, trudności z zaśnięciem, bezsenność.
Szczególnie ważna jest ocena senności dziennej, którą można opisać za pomocą kwestionariuszy, np. ESS.
Zachęcam do zapoznania się kwestionariuszami oceny ryzyka zespołu obturacyjnego bezdechu podczas snu, które umieściliśmy na naszej stronie internetowej
Powikłania zespołu obturacyjnego bezdechu podczas snu.
Główną przyczyną zgonów pacjentów z zespołem obturacyjnego bezdechu podczas snu są choroby sercowo-naczyniowe, a zespół ten jest uznawany za czynnik sprzyjający rozwojowi chorób krążenia jak: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zawał mięśnia sercowego, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu.
Nadciśnienie tętnicze – ponad połowa chorych cierpi również na nadciśnienie tętnicze i jednocześnie ok 1/3 chorych na nadciśnienie tętnicze wykazuje zaburzenia oddychania w czasie snu.
Udar mózgu – wykazano, że pacjenci ze wskaźnikiem zaburzeń oddechowych AHI ≥ 20 mają 4-krotnie większe ryzyko udaru mózgu. Ponad 70% osób po udarze cierpi na zespół bezdechu. Dodatkowo – obturacyjny bezdech senny pogarsza rokowanie po udarze powodując wzrost śmiertelności u pacjentów z ciężkim bezdechem.
Choroba niedokrwienna serca – u osób ze zdiagnozowanym obturacyjnym bezdechem sennym ryzyko zawału serca jest 2-4 krotnie większe
Zaburzenia rytmu serca – obturacyjny bezdech senny zwiększa 2–4 razy ryzyko występowania nocnych zaburzeń rytmu. Wykazano 4-krotny wzrost częstości migotania przedsionków u pacjentów z ciężką postacią choroby.
Refluks żołądkowo-przełykowy – u 80% osób z bezdechem podczas snu wykazano epizody obniżonego pH przełyku, a terapia CPAP zmniejsza ryzyko refluksu.
Cukrzyca – u osób z bezdechem sennym prawdopodobieństwo rozpoznania cukrzycy jest wyższe, nawet do 70%. Ponad 50% pacjentów z cukrzycą typu 2 cierpi na obturacyjny bezdech senny.
Wypadki komunikacyjne – przyjmuje się, że ok. 10-30% wypadków samochodowych jest spowodowana zaśnięciem za kierownicą. U osób z OBS ryzyko wypadku w trakcie kierowania pojazdem mechanicznym jest 2-7 razy większe niż u osób bez choroby.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 29 sierpnia 2019 (Dz.U. poz.1659) roku w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców osoba z podejrzeniem bezdechu sennego wymaga pogłębienia diagnostyki w tym kierunku. Natomiast osobie, u której rozpoznano obturacyjny bezdech podczas snu w postaci umiarkowanej lub ciężkiej, można orzec brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, jeżeli osoba badana przedstawi opinię lekarza prowadzącego leczenie potwierdzającą wdrożenie leczenia i przestrzega zaleceń lekarskich w zakresie zapobiegania senności oraz przeprowadza regularne kontrolne badania lekarskie.
Kogo dotyczy problem zespołu obturacyjnego bezdechu podczas snu – czyli grupy ryzyka choroby.
- Kobiety i mężczyźni chrapiący, z bezdechami w czasie snu
- Osoby z nadmierną sennością dzienną (kwestionariusz ESS)
- Pacjenci przewlekle zmęczeni, niewyspani, mający problem z koncentracją
- Pacjenci budzący się w nocy z dusznością, uczuciem dławienia, suchością w jamie ustnej
- Pacjenci z nadmierną potliwością w czasie snu, wstający często do toalety w nocy
- Osoby z otyłością BMI >30
- Pacjenci chorujący na choroby układu krążenia – nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu, po udarze lub po zawale serca
- Pacjenci, którzy mieli wypadek komunikacyjny z powodu zaśnięcia za kierownicą
- Kierowcy – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 29 sierpnia 2019 (Dz.U. poz.1659) roku w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców
Umów się na wizytę